بذر گشنیز (سورتی – پا بلند ایرانی )

نام محصول : بذر گشنیز                                                                    مدت زمان باردهی 60 روز . دمای مناسب جوانه زنی  18 تا 21 درجه . عمق کشت: 5 میلیمتر . فاصله کش 12 تا 15 سانتیمتر. دوره زندگی: یک ساله . فصل کشت: بهار .                                                                                این محصول قوه نامیه : 85% .                                                                 درجه خلوص : 95% را دارا میباشد .                                                         میزان بذر مصرفی در هکتار : 10-8 کیلوگرم است . مناسب برای کشت در گلدان / باغ یا باغچه و عطاری ( ادویه ) لازم میباشد قبل از کشت زمین شخم خورده شود .                                                                 عمق کاشت : 3 برابر بلندی هر بذر میباشد .                                           کاشت مورد نیاز برای کشت : خاک رسی شندار با زه کشی خوب و کود دامی . فصل کشت در مناطق معتدل : اوایل بهار . فصل کشت در مناطق گرمسیر : اوایل پاییز است .                                                                                    گشنیز به عنوان جعفری چینی شناخته میشود . گشنیز یک گیاه سالانه از خانواده Apiacae بوده و تمام قسمت های گیاهی خوراکی هستند . اما برگ های تازه و دانه های خشک شده ( به عنوان ادویه ) قطعاتی هستند که به طور سنتی در آشپزی استفاده میشوند .                                                              مشخصات تغذیه ای دانه های گشنیز به ساقه های تازه یا برگ های تازه متفاوت است . در یک مقیاس 100 گرم برگ این گیاه ، غنی از ویتامین A ، ویتامین C ، ویتامین K ، و با محتوای متوسط مواد معدنی است . اگرچه دانه ها به طور کلی محتوای ویتامین کمتری دارند ، مقدار قابل توجهی از فیبر غذایی ، کلسیم ، سلنیوم ، آهن ، منیزیم ، و منگنز را فراهم می کنند . بذر گشنیز، همان دانه‌های خشک‌شده گیاه گشنیز (با نام علمی Coriandrum sativum) است. این بذرها به رنگ قهوه‌ای روشن تا زرد مایل به قهوه‌ای هستند و شکلی گرد و کمی راه‌راه دارند. کاربردها: 1. در آشپزی: بذر گشنیز آسیاب‌شده به عنوان ادویه در غذاهای مختلف مثل خورشت‌ها، ترشی‌ها و غذاهای هندی و ایرانی استفاده می‌شود. 2. در طب سنتی: برای مشکلات گوارشی، نفخ، دل‌درد و حتی به عنوان آرام‌بخش خفیف مورد استفاده قرار می‌گیرد. 3. در عطاری: برای تهیه دمنوش‌های گیاهی، یا به عنوان ترکیب در داروهای گیاهی کاربرد دارد. بذر گشنیز در بسیاری از مناطق ایران قابل کشت است، اما بهترین عملکرد را در مناطقی با شرایط آب‌وهوایی معتدل تا نیمه‌خشک دارد. گشنیز گیاهی مقاوم است، اما برای رشد مطلوب نیاز به شرایط خاصی دارد: شرایط مناسب برای کشت گشنیز: آب‌وهوای خنک در اوایل رشد: دمای معتدل (بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد) برای جوانه‌زنی و رشد اولیه مناسب است. نور کافی: نیاز به نور خورشید دارد، اما گرمای شدید باعث گل‌دهی زودرس و کاهش عملکرد بذر می‌شود. خاک: خاک‌های سبک، با زهکشی مناسب و غنی از مواد آلی، بهترین گزینه هستند. خاک‌های لومی-شنی یا لومی-رسی مناسب‌اند. آبیاری: در مراحل اولیه به آبیاری منظم نیاز دارد، ولی در مراحل بعدی به خشکی مقاوم‌تر است. مناطق مناسب کشت گشنیز در ایران: استان کرمانشاه: از قطب‌های اصلی تولید بذر گشنیز در ایران. استان همدان: به دلیل اقلیم خنک و خاک حاصل‌خیز، یکی از بهترین مناطق برای کشت گشنیز. استان لرستان و کردستان: شرایط اقلیمی و خاکی مناسب. استان مرکزی، چهارمحال و بختیاری، اصفهان (بخش‌هایی): در مناطقی که تابستان خیلی گرم نیست. استان فارس (ارتفاعات و نواحی خنک‌تر) نیاز آبی و کودی گیاه گشنیز برای رشد بهینه بسیار مهم است. در ادامه، جزئیات نیاز آبی و کودی این گیاه را می‌بینی: --- 1. نیاز آبی گشنیز در مراحل اولیه رشد (جوانه‌زنی تا استقرار گیاه): نیاز به آبیاری منظم و سبک دارد؛ هر ۳–۵ روز یک‌بار. در مرحله رشد رویشی (برگ‌دهی): آبیاری به‌صورت متوسط، بسته به دمای هوا و بافت خاک (هر ۵–۷ روز). در مرحله گل‌دهی و بذرگیری: آبیاری باید کاهش یابد تا بذرها خوب برسند و از کپک‌زدگی جلوگیری شود. نکته: آبیاری زیاد و نامنظم می‌تواند باعث زرد شدن برگ‌ها یا ریزش گیاه شود. در خاک‌های سنگین، آبیاری باید کمتر و در خاک‌های سبک، کمی بیشتر باشد. --- 2. نیاز کودی گشنیز قبل از کاشت (پایه‌ای): کود دامی پوسیده: ۲۰ تا ۳۰ تن در هکتار برای تقویت خاک و بهبود بافت آن. کود شیمیایی پایه (در هکتار): اوره (نیتروژن): ۵۰–۷۰ کیلوگرم فسفات آمونیوم یا سوپرفسفات تریپل: ۱۰۰–۱۵۰ کیلوگرم سولفات پتاسیم: ۵۰–۷۰ کیلوگرم در طول رشد (سرک): نیتروژن (اوره یا نیترات آمونیوم): دو نوبت، یکی در مرحله ۴–۶ برگی و یکی قبل از گل‌دهی. --- کودهای زیستی یا آلی (در صورت نیاز): ورمی‌کمپوست یا کودهای آلی مایع برای تقویت گیاه در مرحله رشد رویشی. مایکوریزا و باکتری‌های محرک رشد: باعث افزایش جذب عناصر غذایی می‌شوند. آفت‌ها و بیماری‌ها می‌توانند عملکرد گیاه گشنیز را کاهش دهند یا باعث افت کیفیت بذر شوند. در ادامه، مهم‌ترین آفات و بیماری‌های گشنیز و روش‌های پیشگیری و درمان آن‌ها را معرفی می‌کنم: --- آفات گشنیز و روش مبارزه 1. شته‌ها (Aphids) نشانه‌ها: پیچ خوردگی برگ، چسبناک شدن سطح برگ (عسلک)، کاهش رشد. مبارزه: استفاده از صابون حشره‌کش یا روغن‌های طبیعی (مثل روغن چریش). در صورت شدت زیاد، سم‌پاشی با حشره‌کش‌هایی مانند پیریمیکارب یا دیمتوات. --- 2. سفیدبالک‌ها نشانه‌ها: وجود حشرات ریز سفید رنگ زیر برگ‌ها، زردی و ضعیف شدن گیاه. مبارزه: استفاده از کارت‌های زرد چسبنده. سم‌پاشی با آب صابونی یا ایمیداکلوپرید (با احتیاط و در صورت لزوم). --- 3. تریپس نشانه‌ها: نقره‌ای شدن برگ‌ها، پیچ‌خوردگی و تأخیر در رشد. مبارزه: استفاده از حشره‌کش‌های زیستی مثل اسپینوساد. رعایت تناوب زراعی و کاهش علف‌های هرز. --- بیماری‌های گشنیز و راه‌حل‌ها 1. سفیدک سطحی (Powdery mildew) نشانه‌ها: ظاهر شدن لکه‌های سفید پودری روی برگ‌ها. مبارزه: سم‌پاشی با گوگرد قابل حل یا قارچ‌کش‌هایی مثل پنکونازول یا کاراتان. اجتناب از آبیاری بیش از حد و تهویه مناسب. --- 2. لکه برگی (Cercospora) نشانه‌ها: لکه‌های قهوه‌ای با مرکز روشن روی برگ‌ها. مبارزه: جمع‌آوری و سوزاندن بقایای آلوده. سم‌پاشی با قارچ‌کش‌هایی مثل مانکوزب یا کلروتالونیل. --- 3. پوسیدگی ریشه (Fusarium و Pythium) نشانه‌ها: زردی و پژمردگی گیاه، پوسیدگی ریشه. مبارزه: ضدعفونی بذر قبل از کاشت (مثلاً با تیوفانات‌متیل). استفاده از خاک‌های سبک و زهکشی مناسب. تناوب زراعی ۲–۳ ساله. --- پیشگیری کلی و توصیه‌ها استفاده از بذر سالم و ضدعفونی‌شده. رعایت فاصله کشت برای تهویه بهتر. عدم آبیاری بیش از حد. کنترل علف‌های هرز که میزبان آفات و بیماری‌ها هستند.